• Waarom de verduurzamingsopgave vaker over capaciteit zou moeten gaan

    Leestijd: 5 – 7 minuten, door Yuri van Bergen

    In december vorig jaar organiseerde het Nationaal Klimaat Platform hun eerste ‘De Top Van Onderop’ in het theater Spant! in Bussum. Het was een dag vol energie met honderden mensen die zich met succes inzetten voor duurzaamheid. De positieve energie van vooruitgang was dan ook duidelijk voelbaar. Gedurende de dag was er veel tijd gereserveerd voor het ophalen van kennis en het delen van waardering voor bewezen initiatieven die zijn gestart vanuit de samenleving zelf. Een sfeer die ik persoonlijk het beste kan omschrijven als ‘volkshuisvestelijk’. Dankzij de KRO-NCRV zijn alle events opgenomen en dus eenvoudig terug te kijken (1). De uitdaging van een opgave zoals de gebouwde omgeving, met de grootste impact op onze klimaatdoelen, werd zeker gehoord. Het feit dat 90% van deze woningvoorraad er over 25 jaar nog steeds gewoon zal staan wordt gezien en erkend. Maar antwoorden op de vraag hoe we deze miljoenen woningen hoogwaardig en samen met haar bewoners duurzaam gaan renoveren, zijn niet eenvoudig te geven. Een van de oorzaken ligt simpelweg bij een gebrek aan capaciteit binnen de huidige politiek en overheidssysteem. Want niet alleen is de verduurzamingsopgave van 14.000 buurten in 25 jaar groot, het betreft hier ook nog eens bestaande woningen waarvan twee derde in bezit is van de private woningeigenaar. Dit vraagt veel inzet om eigenaren te verleiden tot verduurzaming en hen te ondersteunen met kennis en financiële middelen. Daarom rijst de vraag of de verduurzamingsopgave niet vaker over capaciteit zou moeten gaan? In dit artikel laten we met voorbeelden uit onze praktijk zien dat er methodes en tools zijn ontwikkeld waarmee met minder inzet van capaciteit meer kan worden bereikt.

    Lees meer
  • de introductie van een topsector duurzame renovatie

    Leestijd: 8 – 10 minuten, door Yuri van Bergen

    Onlangs stuurde onze demissionaire minister van Volkshuisvesting een brief naar de kamer om de beoogde en maatschappelijk noodzakelijke bouwstroom een impuls te geven. In deze brief probeerde hij steun te krijgen voor het idee van industriële verbouwstromen gericht op het creëren van extra woonruimte. Met name de concepten optoppen & splitsen kregen hier de aandacht. Eindelijk krijgt de bestaande bouw weer wat meer aandacht en worden de mogelijkheden gezien om de kwaliteit van de bestaande bouw substantieel te verhogen. Het is echter niet genoeg om de nodige vernieuwing in de sector van de bestaande bouw echt op gang te brengen.

    Het gangbare idee dat door industriële renovatieproducten de prijs voor iedere woningeigenaar zal dalen, de kwaliteit zal stijgen en er eindelijk een duurzaam aanbod ontstaat voor iedere woning om uit te kiezen, is niet nieuw. Met een dergelijke industriële renovatiepraktijk zouden onze maatschappelijke ambities rondom klimaat en leefbare buurten ook daadwerkelijk waargemaakt kunnen worden. De praktijk van industrieel renoveren is tot heden echter het domein geweest van liefhebbers en pioniers. Onlangs wandelende ik door ons eigen volkshuisvestelijke archief en vond een afstudeerscriptie met als titel INDUSTRIALISATIE EN RENOVATIE geschreven door 3 studenten van de TU/e in 1975 (Egmond, van Oorschot en Klinkenbijl). In deze afstudeerscriptie doen de heren een poging te beschrijven hoe een industrialisatieproces bezien kan worden als meer dan enkel een toevallig historisch incident. Daarbij maken ze gebruik van een model om de waarde voor de volkshuisvesting te becijferen. Om vervolgens een verbijzondering te maken naar de renovatie. Met de kennis van nu heb ik met veel plezier het verslag gelezen. Het verbaast me dan ook zeer dat deze kennis in de praktijk nauwelijks is toegepast en dat nu, bijna 50 jaar later, ons ministerie via een Kamerbrief het als lapmiddel voor de tegenvallende nieuwbouw inzet.

    Lees meer
  • Component renovatie is meer dan het renoveren van een bouwdeel

    Leestijd: 2 – 3 minuten, door Yuri van Bergen & Haico van Nunen

    In de jaren tachtig startte grootschalige renovatie met de aanpak van met name vooroorlogse woningen. Hiervoor werd eigenlijk enkel achterstallig onderhoud gepleegd. Door de groeiende onvrede van bewoners met de kwaliteit van hun woning zag men zich genoodzaakt tot het kanaliseren van die onvrede door middel van inspraakmogelijkheden en -procedures. Dit vroeg om een totaalaanpak waarbij ook aandacht was voor de ruimtelijke kwaliteit en het wooncomfort van de woningen naast verbetering van de techniek.

    Lees meer
  • VERNIEUWEN IS ALTIJD BETER

    Leestijd: 4 – 5 minuten, door: Yuri van Bergen & Thijs van Tetering

    Nieuw is altijd beter. Althans, dat is de afgelopen eeuw de primaire gedachte geweest: vergelijk de auto van vandaag maar eens met de T-Ford uit begin 1900. Het verschil in kwaliteit is bijna onmogelijk om te beschrijven. Voor veel consumentenproducten gaat deze vlieger echter allang niet meer op. Waar men vroeger ‘vond’ dat een product voor de eeuwigheid kwalitatief goed moest zijn vindt nu het tegenovergestelde plaats. Producten worden juist ontworpen voor een korte levensduur om ervoor te zorgen dat consumenten vaker een nieuwe versie aanschaffen. Dit wordt bereikt door bijvoorbeeld essentiële updates voor je telefoon niet voor jouw model beschikbaar te stellen. Of eenvoudig de grenzen van kwaliteit van een product op te zoeken bij bijvoorbeeld spijkerbroeken. Hoe zit het dan in de gebouwde omgeving? Want waarom zou je tijd en moeite investeren in het opknappen van gebouwen als je voor hetzelfde geld iets gloednieuws kan bouwen met moderne materialen? Hoe verhouden de kwaliteit van een nieuwbouwwoning en die van een gerenoveerde woning zich tot elkaar?

    Lees meer
  • HOE MEER OPDRACHTGEVERS, HOE INGEWIKKELDER DE RENOVATIE

    Leestijd: 6 – 7 minuten, door: Yuri van Bergen

    Steeds meer mensen beginnen rekening te houden met het milieu bij de keuze voor producten en diensten. Er wordt gekozen voor een duurzame bank, een groen energiecontract en lokale producten. Ieder op zijn eigen manier en tempo. Natuurlijk kan alles duurzamer en sneller maar laten we niet vergeten dat slechts enkele jaren geleden deze keuze er nog niet eens was!  

    Ook binnen de werelden van de bouw en de volkshuisvesting is het afgelopen jaar veel geschreven en geroepen over duurzaamheid. Dit vind ik een fantastische ontwikkeling, maar voor mij blijft de vraag of deze ook aansluit bij de grootste opgave die Nederland kent: de verduurzaming van de bijna 5 miljoen woningen in particulier bezit. Want als ik als professional in de gebouwde omgeving om me heen kijk is het voornamelijk de nieuwbouw die pronkt met haar duurzame resultaten. En laat nu juist deze opgave geen bijdrage leveren aan het besparen van CO2 uitstoot in gebouwde omgeving. Sterker nog: het zou fantastisch zijn als de huidige nieuwbouwproductie van 160 woningen per dag in ieder geval de opgave voor de gebouwde omgeving niet groter maakt. De werkelijke opgave waar onze kersverse minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening voor staan is het verduurzamen van duizend bestaande woningen per dag.

    Lees meer